উপসৰ্গ । Uposarga
উপসৰ্গ । Uposarga
উপসৰ্গ । Uposarga
উপসৰ্গ এক প্ৰকাৰ অব্যয়। ইহঁতে নিজে কোনো অৰ্থ প্ৰকাশ কৰিব নোৱাৰে, কিন্তু ধাতুৰ আগত বহি বিভিন্ন অৰ্থ প্ৰকাশ কৰিব পাৰে। অৰ্থাৎ উপসৰ্গ হৈছে এবিধ অব্যয় যি কোনো ধাতুৰ আগত বহি ভিন ভিন অৰ্থ প্ৰকাশ কৰে। উদাৰহণ– ‘হৃ’ ধাতুৰ অৰ্থ ‘হৰণ কৰা’। কিন্তু আ+হৃ+ঘঞ্ =আহাৰ (ভোজন), প্ৰ+হৃ+ঘঞ্=প্ৰহাৰ (আঘাত)।উপ+হৃ+ঘঞ্ = উপহাৰ (উপঢৌকন), ইয়াত ‘হৃ’ ধাতুৰ বিভিন্ন অৰ্থ হৈছে।
সেইদৰে ‘ৰোধ’ ধাতুৰ অৰ্থ ৰোধ কৰা (বাধা দিয়া)। যেনে– প্ৰতি+ৰোধ +ঘঞ্= প্রতিৰোধ (বাধা দান)। ইয়াত ‘ৰুধ’ ধাতুৰ অৰ্থ একেই আছে।
আনহাতে, ‘বদ’ ধাতুৰ অৰ্থ কথা কোৱা। কিন্তু বি+বদ+ঘঞ্=বিবাদ (কাজিয়া)। ইয়াত ‘বদ’ শব্দৰ নিজা অৰ্থ নহৈ বেলেগ অৰ্থ (সম্পূৰ্ণ) বিপৰীত অৰ্থ প্ৰকাশ হৈছে।
ইয়াৰ পৰা বুজা যায় যে উপসৰ্গ যোগ হ’লে ধাতুৰ অৰ্থ কেতিয়াবা একই থাকে, কেতিয়াবা বিপৰীত অৰ্থ হয় আৰু কেতিয়াৱা অন্য অৰ্থ প্ৰকাশ কৰে।
উপসৰ্গ সংযুক্ত হৈ নিষ্পন্ন হোৱা পদবোৰ বিশেষ্য বা বিশেষণ হয়।
অসমীয়া ভাষাত ব্যৱহাৰ হোৱা উপসৰ্গবোৰক তিনিটা ভাগত ভাগ কৰা হৈছে, যথা–
(ক) সংস্কৃত উপসৰ্গ বা সংস্কৃতীয়া উপসৰ্গ
(খ) অসমীয়া উপসৰ্গ আৰু
(গ) বিদেশী উপসৰ্গ।
তলত এইবোৰৰ বিষয়ে আলোচনা কৰা হ’ল ।
(ক) সংস্কৃত উপসৰ্গ বা সংস্কৃতীয়া উপসৰ্গ
সংস্কৃত উপসৰ্গ বিশটা। যেনে– প্ৰ, পৰা , অপ, অপি, সম, নি, অৱ, অনু, নিৰ, দূৰ, বি, অধি, সু, উৎ, পৰি, প্ৰতি, অভি, অতি, উপ আৰু না। এই সংস্কৃত উপসৰ্গবোৰ অসমীয়া ভাষাতো ব্যৱহাৰ হয় কাৰণ সংস্কৃত ভাষাৰ পৰাই আমাৰ ভাষালৈ উপসৰ্গবোৰ আমদানি হৈছে। তলত এই উপসৰ্গবোৰৰ প্ৰয়োগ দেখুৱা হ’ল।
(১) ‘প্ৰ’ ৰ প্ৰয়োগ–
‘প্ৰ’ উপসৰ্গটো সাধাৰণতে খ্যাতি, উৎকৰ্ষ, গতি, অতিশয়, উদ্ভৱ, আধিক্য, দক্ষতা, আৰম্ভ, উৎপত্তি, ব্যৱহাৰ আদি অৰ্থত ব্যৱহাৰ হয়। যেনে–
প্ৰনাম, প্ৰণয়, প্ৰমাদ, প্ৰচ্ছদ, প্ৰণয়ন, প্ৰশংসা, প্রগাঢ়, প্ৰগতি, প্ৰকৃতি, প্ৰস্তাৱ, প্ৰচণ্ড, প্ৰচুৰ, প্ৰভূত, প্ৰৱেশ, প্ৰসাদ, প্ৰণতি, প্ৰহাৰ, প্ৰকাশ, প্ৰলয়, প্ৰৱল, প্ৰচলন, প্ৰগলভ, প্ৰখৰ, প্ৰভাৱ, প্ৰতাৰণা, প্ৰমাণ, প্ৰবঞ্চনা, প্ৰজ্ঞা, প্ৰভা, প্ৰভাত, প্ৰজনন, প্রব্রজন, প্ৰশস্তি, প্ৰসহন, প্ৰবাস, প্ৰচেষ্টা, প্ৰস্থান, প্ৰক্ষিপ্ত, প্ৰকৃষ্ট, প্ৰসিদ্ধ, প্ৰহৰ, প্ৰহাৰ, প্ৰয়োগ, প্ৰফুল্ল, প্ৰলেপ, প্ৰবীন ইত্যাদি।
(২) ‘পৰি’ ৰ প্ৰয়োগ–
‘পৰি’ উপসৰ্গটো সাধাৰণতে অতিশয়, ত্যাগ, সম্পূৰ্ণতা, বিৰুদ্ধতা, অনাদৰ আদি অৰ্থত ব্যৱহাৰ হয়। যেনে–
পৰিস্থিতি, পৰিষদ, পৰিসৰ, পৰিত্যাগ, পৰিৱেশ, পৰিজন, পৰিগ্ৰহ, পৰিচ্ছেদ, পৰিচ্ছদ, পৰিপন্থী, পৰিহাস, পৰীক্ষা, পৰিৱৰ্তন, পৰিণতি, পৰিশিষ্ট, পৰিখা, পৰিহাৰ, পৰিধান, পৰিক্ৰমা, পৰিচালক, পৰিপাক, পৰিচালনা, পৰিপূৰ্ণ, পৰিতৃপ্ত, পৰিসীমা, পৰিবেষ্টন , পৰিপুষ্ট, পৰিতাপ, পৰিদৰ্শন, পৰিশ্ৰম, পৰিষ্কাৰ, পৰিপাটি, পৰিচৰ্যা, পৰিমিত, পৰিত্ৰাণ, পৰিপক্ক, পৰিমালা, পৰিণাম, পৰিচয়, পৰিণত, পৰিণয়, পৰিশোধ ইত্যাদি।
(৩) ‘উপ’ ৰ প্ৰয়োগ–
‘উপ’ উপসৰ্গটো সাধাৰণতে আৰম্ভ, সামান্য, তুল্য, সদৃশ, ওচৰ, ওজৰ, প্ৰায় আদি অৰ্থত ব্যৱহাৰ হয়। যেনে–
উপাসনা, উপচক্ৰ, উপশব্দ, উপকৰণ, উপঢৌকন, উপন্যাস, উপাখ্যান, উপনিষদ, উপবন, উপমন্ত্ৰী, উপমেয়, উপমান, উপায়, উপজাত, উপনগৰ, উপদ্ৰৱ, উপলক্ষ, উপনীত, উপত্যকা, উপসাগৰ, উপগ্ৰহ, উপপথ, উপসংহাৰ, উপহাস, উপচাৰ, উপহাৰ, উপকাৰ, উপকূল, উপযুক্ত, উপযাজক, উপকণ্ঠ, উপনদী, উপলব্ধি, উপসৰ্গ, উপনয়ন, উপস্থিতি, উপায়ুক্ত, উপমা, উপদেশ, উপনিৱেশ, উপমহাদেশ, উপকথা, উপপতি, উপপত্নী, উপশম, উপহাস, উপাদেয়, উপদ্বীপ ইত্যাদি।
(৪) ‘অপি’ ৰ প্ৰয়োগ–
‘অপি’ উপসৰ্গটো সাধাৰণতে ওচৰ, ওপৰ, নিশ্চয়, সম্ভাৱনা আদি অৰ্থত ব্যৱহাৰ হয়। যেনে–
অপিনদ্ধ, অপিশুন, অপিগীৰ্ণ, অপিচ, অপিতু, অপিধান, অপিনিহিত ইত্যাদি।
(৫) ‘আ’ ৰ প্ৰয়োগ–
‘আ’ উপসৰ্গটো সাধাৰণতে পৰ্যন্ত, পুনৰ, অলপ, সম্যক, ঈষৎ, সীমা, সম্পূৰ্ণ আদি অৰ্থত ব্যৱহাৰ হয়। যেনে–
আৰম্ভ, আদান, আবাহন, আবাস, আধাৰ, আৰাধনা, আব্রহ্ম, আঘাত, আঘ্ৰাণ, আৰদ্ধ, আলম্বন, আহলাদ, আভা, আকূল, আহৰণ, আৰোহণ, আমৰণ, আশ্লেষ, আৱৰণ, আভৰণ, আকৰ্ণ, আসমুদ্ৰ, আবালবৃদ্ধ, আনয়ন, আকাৰ, আহাৰ, আকাশ, আবাস, আলাপ, আৰাম, আদায়, আগ্ৰহ, আক্ষেপ, আজন্ম, আমৃত্যু, আগম, আগমন, আনন্দ, আদৰ্শ, আকণ্ঠ, আচ্ছাদন, আৰক্ত, আক্ৰমণ, আবেশ, আদেশ, আবেদন ইত্যাদি।
(৬) ‘পৰা’ ৰ প্ৰয়োগ–
‘পৰা’ উপসৰ্গটো সাধাৰণতে প্ৰাধান্য, আতিশয্য, আধিক্য, তিৰস্কাৰ, অনাদৰ, ব্যতিক্ৰম, বিচ্ছিন্ন, ব্যতিক্ৰম, অপমান, বিৰুদ্ধ, বিভিন্ন আদি অৰ্থত ব্যৱহাৰ হয়। যেনে–
পৰামৰ্শ, পৰাজয়, পৰাভৱ, পৰাক্ৰম, পৰাধীন, পৰাংমুখ, পৰায়ন, পৰাগ, পৰাকাষ্ঠা ইত্যাদি।
(৭) ‘অপ’ ৰ প্ৰয়োগ–
‘অপ’ উপসৰ্গটো সাধাৰণতে অনাদৰ, ত্যাগ, বৈপৰীত্য, কুৎসিত, বিকৃতি, অপমান আদি অৰ্থত ব্যৱহাৰ হয়। যেনে–
অপপ্ৰচাৰ, অপদেৱতা, অপসৰণ, অপৰূপ, অপঘাত, অপচয়, অপমান, অপযশ, অপবাদ, অপকৰ্ম, অপকাৰ, অপৰাধ, অপব্যয়, অপমৃত্যু ইত্যাদি।
(৮) ‘সম’ ৰ প্ৰয়োগ–
‘সম’ উপসৰ্গটো সাধাৰণতে সমীপ, সঙ্গত, সম্যক, উত্তম, অবিশ্ৰাম, একেলগে আদি অৰ্থত ব্যৱহাৰ হয়। যেনে–
সংকট, সংশয়, সম্পতি, সম্পদ, সংসাৰ, সংস্কাৰ, সৎলাপ, সন্মান, সংক্ৰমণ, সংগ্ৰহ, সমাদৰ, সম্ভোগ, সংস্কৃতি, সংস্কৃত, সম্ভেদ, সম্ভাষণ, সমাস, সংগম, সংজ্ঞা, সম্পৃক্ত, সম্ভৱ, সংকলন, সন্তাপ, সন্তোষ, সন্মিলন, সম্ভাৰ, সংকীৰ্ণ, সম্পূৰ্ণ, সংঘাত, সম্পৰ্ক, সমীপ, সংগত, সম্যক, সন্মুখ, সংবাদ, সংগীত, সংযোগ, সংহাৰ, সঞ্চয়, সমাৱৰ্তন ইত্যাদি।
(৯) ‘অনু’ ৰ প্ৰয়োগ–
‘অনু’ উপসৰ্গটো সাধাৰণতে পাছত, তুল্য, হীন, সাদৃশ্য, নিকৃষ্ট আদি অৰ্থত ব্যৱহাৰ হয়। যেনে-
অনুৰাগ, অনুপাত, অনুসাৰ, অনুদ্বেষ, অনুসৰ্গ, অনুৰূপ, অনুকাৰ, অনুপান, অনুৰোধ, অনুচৰ, অনুজ, অনুগ্ৰহ, অনুগত, অনুতাপ, অনুকুল, অননুয়, অনুবাদ, অনুপ্ৰাস, অনুৰণন, অনুকৰণ, অনুসৰণ, অনুমতি, অনুপ্ৰৱেশ, অনুমান,
অনুধাৱন, অনুসন্ধান, অনুমোদন, অনুশোচনা, অনুভৱ, অনুলিপি ইত্যাদি।
(১০) ‘অৱ’ ৰ প্ৰয়োগ–
‘অৱ’ উপসৰ্গটো সাধাৰণতে বিস্তাৰ, নিশ্চয়, ঘৃণা, নিন্দা, অভাৱ আদি অৰ্থত ব্যৱহাৰ হয়। যেনে–
অৱহেলা, অৱগত, অৱনত, অৱকাশ, অৱস্থা, অৱগতি, অৱনতি, অৱৰোধ, অৱতাৰ, অৱসৰ, অৱদান, অৱলম্বন, অৱগুণ্ঠন, অৱতীৰ্ণ, অৱচ্ছিন্ন, অৱসাদ, অৱলীলা, অৱতৰণ, অৱচেতন, অৱক্ষয়, অৱৰোহণ, অৱগাহন, অৱলম্বন, অৱমাননা, অৱজ্ঞা, অৱধান ইত্যাদি।
(১১) ‘নিৰ’ ৰ প্ৰয়োগ–
‘নিৰ’ উপসৰ্গটো সাধাৰণতে বাহিৰ, বিনা, সমীপ, নিশ্চয়, অভাৱ, নিষেধ আদি অৰ্থত ব্যৱহাৰ হয়। যেনে–
নিৰ্ধন, নিঃসঙ্গ, নিৰ্মুক্ত, নিঃশব্দ, নিৰ্যাস, নিৰ্জন, নির্বোধ, নিৰীক্ষণ, নিৰ্ঘাত, নিৰপৰাধ, নিৰন্তৰ, নিৰ্লিপ্ত, নিৰূপণ, নিৰ্জীৱ, নিৰাকাৰ, নিৰাময়, নিৰতিশয়, নিৰ্ভৰ, নিঃসম্বল, নিসংকোচ, নিৰস্ত, নিৰঞ্জন, নিৰ্যান, নিৰ্যাতন, নিষ্প্ৰভ, নিৰ্মম, নিৰ্গত, নিৰ্ণয়, নিৰ্মাণ, নিৰ্বাণ, নিৰ্মল, নিশ্চয়, নিৰ্দয়, নিৰ্ভয়, নিৰঙ্কুশ ইত্যাদি।
(১২) ‘দুৰ’ ৰ প্ৰয়োগ–
‘দুৰ’ উপসৰ্গটো সাধাৰণতে নিন্দা, অভাৱ, বাধা, নিষেধ, দুখ, ক্লেশ আদি অৰ্থত ব্যৱহাৰ হয়। যেনে–
দুৰ্মতি, দুৰাশা, দুভিক্ষ, দুৰ্নিবাৰ, দুৰন্ত, দুৰ্ঘটনা, দুর্বিপাক, দুৰ্যশ, দুঃসাধ্য, দুৰ্দ্দম, দুৰ্ভাৱনা, দুবৰ্বল, দুষ্ট, দুগন্ধ, দুঃখ, দুৰ্নাম, দুৰ্গম, দুঃসাহস, দুৰ্ভাগ্য, দুৰ্জন, দুৰ্দিন, দুৰ্গতি, দৰন্ত, দুৰ্মদ, দৰ্দ্দান্ত, দুৰ্নীতি, দুৰ্বাৰ, দুৰাচাৰ, দুৰাশয়, দুঃশীল, দুৰ্জয়, দুঃস্বপ্ন, দুঃশাসন, দুনিৰ্ভৰ, দুঃসহ, দুষ্পাপ্য, দুৰ্গত, দুঃসময়, দুৰ্যোগ, দুর্ব্যৱহাৰ,, দুৰ্ভাগ্য, দুৰ্মুখ, দুষ্কৃতি, দুনয়ন ইত্যাদি।
(১৩) ‘প্ৰতি’ ৰ প্ৰয়োগ–
‘প্ৰতি’ উপসৰ্গটো সাধাৰণতে সাদৃশ্য, সন্মুখ, অনুৰূপ, সমীপ, বিৰোধ, বিপৰীত আদি অৰ্থত ব্যৱহাৰ হয়। যেনে–
প্ৰতিগ্ৰহণ, প্ৰতিযোগিতা, প্ৰতিদ্বন্দ্বী, প্ৰতিশ্ৰুতি, প্ৰতিবাদ, প্ৰতিমা, প্ৰতিপাদন, প্ৰতিঘাত, প্ৰতিবাসী, প্ৰতিনিধি, প্ৰতিভূ, প্ৰতিপাল, প্ৰত্যুত্তৰ, প্ৰতিপদ, প্ৰতিধবনি, প্ৰতিজ্ঞা, প্ৰতিক্ৰিয়া, প্ৰতিফল, প্ৰতিতী, প্ৰত্যাখ্যান, প্ৰতিফলন, প্ৰত্যায়ন, প্ৰতিকূল, প্ৰতিকাৰ, প্ৰতিশোধ, প্ৰতিদান, প্ৰতিপন্ন, প্ৰতিশব্দ, প্ৰতিমূৰ্তি, প্ৰতিৰূপ, প্ৰতিৱেশী, প্ৰতিবাদী, প্ৰতিবিধান, প্ৰতিহিংসা, প্রতিষ্ঠান, প্ৰতিস্থাপন, প্ৰতিৰক্ষা, প্ৰত্যাশা, প্ৰত্যহ, প্ৰত্যুৎপকাৰ, প্ৰত্যাৰ্পণ, প্ৰত্যাগমন, প্ৰতিৰোধ, প্ৰতিভা, প্ৰতিকৃতি ইত্যাদি।
(১৪) ‘নি’ ৰ প্ৰয়োগ–
‘নি’ উপসৰ্গটো সাধাৰণতে সমীপ, সম্যক অন্তৰ, নিষেধ, নিশ্চয়, সদৃশ, বিৰতি আদি অৰ্থত ব্যৱহাৰ হয়। যেনে–
নিষেধ, নিবাস, নিপাত, নিমাত, নিকৃষ্ট, নিমগ্ন, নিক্ষেপ, নিবিষ্ট, নিমজ্জন, নিমজ্জিত, নিদাৰুণ, নিকৰুণ, নিশকতীয়া, নিবেদন, নিবৃতি, নিযুক্ত, নিদ্ৰা, নিদৰ্শন, নিগম, নিদান, নিগ্ৰহ, নিকট, নিষাদ, নিবাৰণ, নিকাৰ, নিৰোধ ইত্যাদি।
(১৫) ‘অতি’ ৰ প্ৰয়োগ–
‘অতি’ উপসৰ্গটো সাধাৰণতে অতিৰিক্ত, অতিশয়, অধিক আদি অৰ্থত ব্যৱহাৰ হয়। যেনে–
অত্যুজ্জ্বল, অত্যুৎকৃষ্ট, অতীত, অতীব, অতিৰিক্ত, অতিশয়, অতিকায়, অত্যধিক, অত্যন্ত, অত্যুক্তি, অতিবাহিত, অতিমাত্ৰ, অতিৰঞ্জিত, অতিক্ৰম, অত্যাচাৰ, অতিৰঞ্জন, অত্যাশ্চাৰ্য, অত্যুষ্ণ, অতিবৃষ্টি, অতিমানৱ, অতীন্দ্ৰিয়, অতিবুদ্ধি, অতিপ্ৰাকৃত, অত্যুগ্ৰ, অত্যল্প, অত্যুচ্চ, অত্যাৱশ্যক ইত্যাদি।
(১৬) ‘উৎ’ ৰ প্ৰয়োগ–
‘উৎ’ উপসৰ্গটো সাধাৰণতে শ্রেষ্ঠ, বিৰুদ্ধ, বিপৰীত, অতিশয়, উৰ্দ্ধ আদি অৰ্থত ব্যৱহাৰ হয়। যেনে–
উদাহৰণ, উৎসৰ্গ, উৎকৰ্ণ, উৎপত্তি, উত্তপ্ত, উন্মুখ, উদগ্ৰীৱ, উৎপাদন, উৎপাটন, উৎপাদক, উন্নয়ন, উন্নতি, উন্নত, উত্থান, উজ্জ্বল, উত্তীর্ণ, উৎকৰ্ষ, উৎসৱ, উদ্যত, উদ্ধাৰ, উচ্ছাস, উচ্ছৃংখল, উদ্বাহু, উল্লাস, উল্লাসিত, উল্লিখিত, উদ্ভিদ, উৎখাত, উন্মনা, উত্তম, উচ্ছল, উন্মেষ, উৎক্ষেপন, উদ্গীৰণ, উৎসুক, উদ্ভাসিত, উচ্চাৰণ, উৎক্ষেপ, উৎকণ্ঠ, উদ্বেল, উদ্ধত, উদ্দাম, উদ্গতি, উদ্যোগ, উৎপত্তি, উদ্যম, উদ্বোধন, উদ্বেগ, উদ্দীপনা, উৎসাহ, উত্তাল ইত্যাদি।
(১৭) ‘সু’ ৰ প্ৰয়োগ–
‘সু’ উপসৰ্গটো সাধাৰণতে অতিশয়, প্ৰশংসা, মঙ্গল, উজু আদি অৰ্থত ব্যৱহাৰ হয়। যেনে–
সুশোভন, সুজন, সুকুমাৰ, সুকৃতি, সুন্দৰ, সুদৰ্শন, সুশ্ৰী, সুগম, সুকোমল, সুশোভিত, সুবাস, সুশ্ৰাব্য, সুকণ্ঠ, সুনাম, সুদৃশ্য, সুদিন, সুনীতি, সুজলা, সুতীক্ষ্ণ, সুস্বাদ, সুস্থ, সুভাস, সুভাসিত, স্বস্তি, স্বাগতম, সুবোধ, সুধীৰ, সুদৃঢ়, সুচিন্তা, সুদূৰ, সুহৃদ, সুশান্ত, সুজন, সুকীৰ্তি ইত্যাদি।
(১৮) ‘অধি’ ৰ প্ৰয়োগ–
‘অধি’ উপসৰ্গটো সাধাৰণতে প্ৰধান, গতি, গৰাকী, ওপৰ, কৰ্তৃত্ব আদি অৰ্থত ব্যৱহাৰ হয়। যেনে–
অধিষ্ঠাতা, অধিবাস, অধ্যয়ন, অধ্যাৱসায়, অধিষ্ঠান, অধিৰোহণ, অধিবাসী, অধিৰাজ, অধিপতি, অধিনিয়ম, অধ্যাপনা, অধ্যুষিত, অধ্যক্ষ, অধিকৰণ, অধ্যায়, অধ্যাত্মিক, অধিবেশন, অধিত্যকা, অধিনায়ক, অধিকাৰ, অধীশ্বৰ, অধীন, অধিগত ইত্যাদি।
(১৯) ‘বি’ ৰ প্ৰয়োগ–
‘বি’ উপসৰ্গটো সাধাৰণতে বাহিৰ, বিকাশ, বিশেষ, অভাৱ, বিশিষ্ট, হীন আদি অৰ্থত ব্যৱহাৰ হয়। যেনে–
বিনয়, বিকল, বিবাদ, বিৰাগ, বিজ্ঞান, বিজ্ঞ, বিধান, বিৱৰণ, বিফল, বিয়োগ, বিপৰ্যয়, বিৰূপ, বিলাপ, বিক্ষোপ, বিগত, বিজিত, বিজ্ঞাপন, বিদিত, বিতৰণ, বিচৰণ, বিবচন, বিদায়, বিকট, বিকাশ, বিজয়, বিবৰ্ণ, বিশুদ্ধ, বিন্যাস, বিচ্ছিন্ন, বিভৱ, বিসৰ্জন, বিজন, বিৰোধ, বিস্মৃতি, বিতৃষ্ণা, বিশিষ্ট, বিসদৃশ, বিশাল, বিলয়, বিহীন, বিৰুদ্ধ, বিষয়, বিশেষ, বিশিষ্ট, বিষাদ, বিমৰ্ষ, বিয়োগ, বিপদ, বিষম, বিবাহ, বিপৰীত, বিখ্যাত, বিচাৰ ইত্যাদি।
(২০) ‘অভি’ ৰ প্ৰয়োগ–
‘অভি’ উপসৰ্গটো সাধাৰণতে প্ৰতি, প্ৰধান, উন্নতি, উত্তম, প্ৰশংসা, বিৰুদ্ধ, সমীপ, সন্মুখ আদি অৰ্থত ব্যৱহাৰ হয়। যেনে–
অভীপ্সা, অভীষ্ট, অভিজ্ঞান, অভিজ্ঞ, অভিসম্পাত, অভিমান, অভিযান, অভিলাষ, অভ্যুদয়, অভিনয়, অভিমুখ, অভিভাৱক, অভিসন্ধি, অভিসাৰ, অভিভাষণ, অভ্যুত্থান, অভিধান, অভিজাত, অভিনয়, অভিযোগ, অভিবাদন, অভিনন্দন, অভিশেষ, অভিলেষ, অভিশাপ, অভিৰাম ইত্যাদি।
(খ) অসমীয়া উপসৰ্গ
অসমীয়া উপসৰ্গবোৰ অসমীয়া উপসৰ্গ (অব্যয়) ৰ পৰিবৰ্তিত ৰূপৰ পৰা গঠিত হৈছে। অসমীয়া উপসৰ্গবোৰ হ’ল – অ, অন, অনা, আ, আওঁ, আদ, উপ, এ, কা, কু, নি, দূৰ, প্ৰতি, বদ, বি, বিনা, বে, সু, স, সহ আদি। তলত এইবোৰৰ শব্দত প্ৰয়োগ দেখুৱা হ’ল।
(১) ‘অ’ ৰ প্ৰয়োগ–
‘অ’ উপসৰ্গটো সাধাৰণতে বিসদৃশ, বিপৰীত আদি অৰ্থত ব্যৱহাৰ হয়। যেনে–
অজান, অজানা, অসুৰ, অপৈনত, অগুণ, অকাজ, অসাৰ, অনামা, অনামী, অচিনাকী, অহিংসা, অসুখ, অহিচাবী ইত্যাদি।
(২) ‘আ’ ৰ প্ৰয়োগ–
‘আ’ উপসৰ্গটো সাধাৰণতে সংস্কৃত ‘আ’ উপসৰ্গৰ সমাৰ্থক হিচাপে ব্যৱহাৰ হয়। যেনে–
আকাল, আকাজী, আমনি, আমৰণ, আহৰণ, আশক্তি ইত্যাদি।
(৩) ‘আও’ ৰ প্ৰয়োগ–
‘আও’ উপসৰ্গটো সাধাৰণতে সংস্কৃত ‘আ’ উপসৰ্গৰ সমাৰ্থক হিচাপে ব্যৱহাৰ হয়। যেনে–
আওপুৰণি, আওমৰণ, আওহেলা, আওকাণ, আওকাঠ, আওবাৰ ইত্যাদি।
(৪) ‘অনা’ ৰ প্ৰয়োগ–
অসমীয়া ‘অনা’ উপসৰ্গটো সাধাৰণতে নথকা, বিহীন আদি অৰ্থত ব্যৱহাৰ হয়। যেনে–
অনাহাৰ, অনাবৃষ্টি, অনাগত, অনাজৰী, অনাভুৱা, অনাতাঁৰ ইত্যাদি।
(৫) ‘উ’ ৰ প্ৰয়োগ–
অসমীয়া ‘উ’ উপসৰ্গটো সাধাৰণতে সংস্কৃত ‘উৎ’ উপসৰ্গৰ পৰা বিকৃত হৈ উদ্ভৱ হৈছে। যেনে–
উজান, উলহ-মালহ, উল্লাস, উছৱ, উছৰ্গা, উছাহ, উলাহ, উলঙ্গা, উলংগ ইত্যাদি।
(৬) ‘সু’ ৰ প্ৰয়োগ–
‘সু’ উপসৰ্গটো সাধাৰণতে সংস্কৃত ‘সু’ উপসৰ্গৰ সমাৰ্থক হিচাপে ব্যৱহাৰ হয়। যেনে–
সুখবৰ, স-ুজ্ঞান, স-ুজান, সুবাতৰি ইত্যাদি।
(১৭) ‘নি’ ৰ প্ৰয়োগ–
অসমীয়া ‘নি’ উপসৰ্গটো সাধাৰণতে সংস্কৃত ‘নি’ উপসৰ্গৰ সমাৰ্থক হিচাপে ব্যৱহাৰ হয়। যেনে–
নিবাৰণ, নিকৰুণ, নিৰাকাৰ, নিশাধৰ, নিৰ্মাণ, নিৰ্মল ,নিশ্চয়, নিৰাশা, নিশাচৰ, নিমাখিত, নিৰহ, নিপানী, নিজান, নিমাত, নিতাল, নিলগ, নিগাজি, নিখুঁত, নিচিনা, নিচলা, নিবোকা, নিমাখিত, নিচেই, নিনাও, নিমাওমাও, নিকপ্কপীয়া, নিদাৰুন, নিমৰমীয়াল, নিঘুণী ইত্যাদি।
(গ) বিদেশী উপসৰ্গ
অসমীয়া আৰু সংস্কৃত উপসৰ্গৰ বাহিৰেও বহুতো বিদেশী উপসৰ্গও অসমীয়া ভাষাত ব্যৱহাৰ হৈ আছে। বিদেশী উপসৰ্গবোৰৰ ভিতৰত সাধাৰণতে – বে, গৰ, কাৰ, বৰ, বদ আদি অসমীয়া ভাষাত ব্যৱহাৰ হোৱা দেখা যায়। তলত এইবোৰৰ প্ৰয়োগ দেখুৱা হ’ল।
(১) ‘বে’ ৰ প্ৰয়োগ-–
‘বে’ উপসৰ্গটো সাধাৰণতে নোহোৱা, নিষেধ আদি অৰ্থত ব্যৱহাৰ হয়। যেনে–
বেপৰুৱা, বেসামৰিক, বেনামী, বেসুৰীয়া, বেনজৰ, বেতাঁৰ, বেআইনী, বেদখল, বে-জোখ, বেইমান, বেমাৰ, বেজাৰ ইত্যাদি।
(২) ‘গৰ’ ৰ প্ৰয়োগ–
‘গৰ’ উপসৰ্গটো বিশৃঙ্খল, অনিয়ম আদি অৰ্থত ব্যৱহাৰ হয়। যেনে-
গৰহিচাবী, গৰমিল, গৰহাজিৰ, গৰমা, গৰকাজ ইত্যাদি।
(৩) ‘বৰ’ ৰ প্ৰয়োগ–
‘বৰ’ উপসৰ্গটো সাধাৰণতে বেয়া, নষ্ট, বিপৰ্যস্ত আদি অৰ্থত ব্যৱহাৰ হয়। যেনে–
বৰদাস্ত, বৰখাস্ত, বৰবাদ, বৰকন্দাজ ইত্যাদি।
(৪) ‘বদ’ ৰ প্ৰয়োগ–
‘বদ’ উপসৰ্গটো সাধাৰণতে বেয়া, বিশৃঙ্খল, অনিয়ম আদি অৰ্থত ব্যৱহাৰ হয়। যেনে–
বদগুণ, বদহজম, বদমাইচ, বদনাম, বদমতলবী ইত্যাদি।
(৫) ‘কাৰ’ ৰ প্ৰয়োগ–
‘কাৰ’ সাধাৰণতে কাৰ্যৰ নাম বুজাবলৈ ব্যৱহাৰ হয়। যেনে–
কাৰখানা, কাৰচাজি, কাৰাদণ্ড, কাৰবাৰ, কাৰচুপি ইত্যাদি।
অনুশীলনী
(১) উপসর্গ কাক বোলে? উহাদৰণসহ বুজাই লিখা।
(২) অসমীয়া ভাষাত ব্যৱহাৰ হোৱা উপসৰ্গ কেইভাগত কি কি ভাগ কৰা হৈছে?
(৩) সংস্কৃত উপসৰ্গ কেইট আৰু কি কি? উদাহৰণসহ বুজাই লিখা।
(৪) অসমীয়া উপসৰ্গবোৰ কি কি? উদাহৰণ দিয়া।
(৫) অসমীয়া ভাষাত কি কি বিদেশী উপসৰ্গ ব্যৱহাৰ হয়? উদাহৰণ দিয়া।
(৬) তলত দিয়া শব্দবোৰত কি কি উপসৰ্গ ব্যৱহাৰ হৈছে লিখা।
আওহেলা, সুশোভন, সুজন, সুকুমাৰ, সুকৃতি, আকাজী, আমনি, অধিকাৰ, অধীশ্বৰ, অধীন, অতিৰঞ্জন, অত্যাশ্চাৰ্য, অত্যুষ্ণ, উপকূল, উপযুক্ত, উপসৰ্গ, উপনয়ন, উপস্থিতি, উপায়ুক্ত, উপমা, উপদেশ, উপনিৱেশ, উল্লিখিত, উদ্ভিদ, উৎখাত, উন্মেষ, উৎক্ষেপন, উদ্গীৰণ, উৎসুক, প্ৰণয়ন, প্ৰশংসা, প্রগাঢ়, উল্লসিত, উদ্ভাসিত, উচ্চাৰণ, উৎক্ষেপ, উৎকণ্ঠ, উদ্বেল, উদ্ধত, উদ্দাম, উদ্গতি, উদ্যোগ, উৎপত্তি, উদ্যম, উদ্বোধন, উদ্বেগ, উদ্দীপনা, উৎসাহ, নিঃসম্বল, সিংকোচ, নিৰস্ত, নিৰঞ্জন, নিৰ্যান, নিৰ্যাতন, নিষ্প্ৰভ, নিৰ্মম, নিৰ্গত, নিৰ্ণয়, নিৰ্মাণ, উপাসনা, উপচক্ৰ, নিৰ্ভয়, নিৰ্ধন, নিঃসঙ্গ, আওপুৰণি, আওমৰণ, অত্যুজ্জ্বল, অত্যুৎকৃষ্ট, অতীত, উপচাৰ, উপহাৰ, উপকাৰ, উপশব্দ, নিৰ্বাণ, নিৰ্মল, নিশ্চয়, নিৰ্দয়, প্ৰনাম, প্ৰণয়, প্ৰণতি, প্ৰহাৰ, প্ৰমাদ, প্ৰচ্ছদ । ০ ০ ০
ৰাব্বি মছৰুৰ ৰচিত কেইখনমান গ্রন্থ:
- অসমীয়া লেখক পৰিচয়
- বিশ্ব ব্যক্তি পৰিচয়
- অসমীয়া ৰচনা শিক্ষা
- অসমীয়া ভাব সম্প্রসাৰণ
- এক গুচ্ছ জীৱনী
- শিশু পদ্য
- অসমীয়া অনুবাদত বিশ্ব চুটি গল্প
- অসমীয়া অনুবাদত বিশ্ব কবিতা
- অসমীয়া অনুবাদত বিদেশী কবিতা
- পৃথিৱীৰ আৰু মোৰ (কাব্য সংকলন)
- সংহতিৰ ভাড়া ঘৰ ( কাব্য সংকলন)
- মোৰ গীত তোমাৰ সুৰ (গীতি কবিতা সংকলন)
- তুমি কেমন প্রেমিক (বাংলা কাব্য সংকলন)
- তোমাকে বলছি (বাংলা কবিতা সংকলন)
- ফণী শৰ্মাৰ নাটক ‘চিৰাজ’-এক সমালোচনা
- হীৰেন ভট্টাচাৰ্যৰ কবিতা -এক বিশ্লেষণাত্মক অধ্যয়ন
- ইছমাইল হোছেইনৰ কবিতা : এক বৈশিষ্ট্যমূলক আলোচনা
- ইছমাইল হোছেইনৰ কবিতা: এক বিশ্লেষণাত্মক অধ্যয়
- অসমীয়া উপন্যাস সমালোচনা
- অসমীয়া চুটি গল্প সমালোচনা
- মৌলানা আবুল কালাম আজাদ (চমু জীবনী)
- অসমীয়া কবি প্রতিভা (সাহিত্য সমালোচনা)
- নির্বাচিত অসমীয়া কবিতা সমালোচনা
- অসমীয়া ব্যাকৰণ ক অংশ
- অসমীয়া ব্যাকৰণ খ অংশ
- নির্বাচিত অসমীয়া কবিতাৰ মূলভাব
- আৰবী সাহিত্যৰ ইতিহাস:প্রাক-ইসলামী যুগ (৫০০-৬২২ খৃ:)
- আৰবী সাহিত্যৰ ইতিহাস:প্রাথমিক ইসলামী যুগ (৬২২-৬৬১)…
Some Important Books for Students:
- Advertisement Writing
- Amplification Writing
- Note Making
- Paragraph Writing
- Notice Writing
- Passage Comprehension
- The Art of Poster Writing
- The Art of Letter Writing
- Report Writing
- Story Writing
- Substance Writing
- School Essays Part-I
- School Essays Part-II
- School English Grammar Part-I
- School English Grammar Part-II..
অতিৰিক্ত অনুসন্ধান:
