ণত্ব বিধি । Natba Bidhi
ণত্ব বিধি । Natba Bidhi
ণত্ব বিধি । Natba Bidhi
অসমীয়া ভাষাত দন্ত্য ‘ন’ আৰু মূৰ্দ্ধণ্য ‘ণ’ৰ ব্যৱহাৰৰ কিছুমান বিধি বা নিয়ম আছে যিবোৰ অনুসৰণ কৰি কোনো শব্দত ‘ন’ হ’বনে ‘ণ’ হ’ব সেয়া স্থিৰ কৰা হয়। সেই বিধিসমূহকে ‘ণত্ব বিধি’ বুলি কোৱা হয়। অৰ্থাৎ যি বিধি বা নিয়মমতে দন্ত্য ‘ন’ মূৰ্দ্ধণ্য ‘ণ’ লৈ ৰূপান্তৰিত হয় তাকে ণত্ব বিধি বোলে। অসমীয়া ভাষাত প্ৰয়োগ হোৱা সংস্কৃত শব্দবিলাকত এই বিধি প্ৰযোজ্য হয় যদিও অসমীয়া কিছুমান শব্দতো এই নিয়মৰ প্ৰয়োগ হয়।
তলত ণত্ব বিধিৰ নিয়ম কেইটা দিয়া হ’ল।
(১) ঋ, ৰ, ষ -ৰ পিছত থকা দন্ত্য ‘ন’ মূৰ্দ্ধণ্য হয়। উদাহৰণ–
তৃণ, ঋণ, বৰ্ণ, কৃষ্ণ, কৰ্ণধাৰ, কৰ্ণপাত, কৰ্ণগোচৰ, কৰ্ণপথ, কৰ্ণ, পূৰ্ণ, জীৰ্ণ ইত্যাদি।
(২) কোনো পদত থকা ঋ, ৰ, ষ আৰু দন্ত্য ‘ন’ ৰ মাজত স্বৰবৰ্ণ ‘ক’ বৰ্গ, ‘প’ বৰ্গ, য, ব, হ নাইবা অনুস্বাৰ (ং) থাকিলে দন্ত্য ‘ন’ মূৰ্দ্ধণ্য ‘ণ’ হয়। উদাহৰ
বৰুণ, কৰুণ, অৰুণ, অৰ্পণ, বৰষুণ, শ্ৰৱণ, কাৰণ, কৃপণ, পাষাণ, গ্ৰহণ, ৰুক্মিণী ইত্যাদি।
(৩) ট- বৰ্গৰ কোনো বৰ্ণ যুক্ত হ’লে দন্ত্য ‘ন’ মূৰ্দ্ধণ্য হয়। উদাহৰণ–
ঘণ্টা, কণ্ঠ, অণ্ড, দণ্ড, কণ্টক, পিণ্ড, বিষণ্ণ, দণ্ডি ইত্যাদি।
(৪) প্ৰ, পূবৰ্ব, পৰ, অপৰ – আদি শব্দ আগত থাকিলে পিছৰ শব্দত থকা ‘অহ্ন’ শব্দৰ দন্ত্য ‘ন’ মূৰ্দ্ধণ্য হয়। উদাহৰণ–
অপৰাহ্ন, পৰাহ্ন, প্ৰাহ্ন, পূৰ্বাহ্ন ইত্যাদি।
(৫) উত্তৰ, দক্ষিণ, পৰ, পৰা, পাৰ, চান্দ্ৰ, নাৰ, ৰাম – আদি শব্দৰ পাছত থকা ‘আয়ন’ শব্দৰ দন্ত্য ‘ন’ মূৰ্দ্ধণ্য হয়। উদাহৰণ–
উত্তৰায়ণ, চন্দ্ৰায়ণ, পৰায়ণ, ৰামায়ণ, নাৰায়ণ, দক্ষিনায়ণ ইত্যাদি।
(৬) ‘অক্ষ’ শব্দৰ পাছত থকা ‘ঊহিনী’ শব্দৰ দন্ত্য ‘ন’ মূৰ্দ্ধণ্য হয়। আৰু ‘নখ’ শব্দৰ দন্ত্য ‘ন’ মূৰ্দ্ধণ্য হয়। উদাহৰণ–
অক্ষৌহিণী, শূৰ্পণখা ।
(৭) প – বৰ্গৰ আগত আন বৰ্ণ থাকিলে বা যোগ হ’লে দন্ত্য ‘ন’ মূৰ্দ্ধণ্য হয়। উদাহৰণ–
নিৰূপণ, প্ৰাণ, মৃত্যুপণ, সমৰ্পণ, সম্পূৰ্ণ ইত্যাদি।
(৮) প্ৰ, পৰা, পৰি, নিৰ – আদি উপসৰ্গৰ পৰৱৰ্তী নী, সম, নশ, নু , নদ আদিৰ দন্ত্য ‘ন’ মূৰ্দ্ধণ্য হয়। উদাহৰণ–
প্ৰণয়, প্ৰণৱ, পৰিণাম, পৰিণয়, পৰিনয়ণ, নিৰ্ণয়, প্ৰণাম, প্ৰণিপাত ইত্যাদি।
(৯) ‘অগ্ৰ’ আৰু ‘গ্ৰাম’ শব্দৰ পাছত থকা ‘নী’-ৰ দন্ত্য ‘ন’ মূৰ্দ্ধণ্য ‘ণ’ হয়। উদাহৰণ–
অগ্ৰণী, গ্ৰামীণ ইত্যাদি।
(১০) বৃক্ষবাচক শব্দৰ পাছত সাধাৰনতে দন্ত্য ‘ন’ মূৰ্দ্ধণ্য ‘ণ’ হয়। উদাহৰণ–
দ্ৰাক্ষাবণ, আম্ৰবণ ইত্যাদি।
(১১) কিছুমান অসমীয়া শব্দত স্বাভাৱিকতে দন্ত্য ‘ন’ নহৈ মূৰ্দ্ধণ্য ‘ণ’ হয়। উদাহৰণ–
চাণক্য, শাণ, গুণ, গণ, বেণু, অণু, কণকণ, কল্যাণ, পুণ্য, কোণ, গৌণ, তৃণ, পাণি, ফণা, চিকুণ, ঘুণ, সোণ, মণি, লাৱণ্য, অকণি, বিপণী, লৱণ, ফণি ,বাণি, বেণী, মাণিক্য, বাণিজ্য, নিপুণ, কণিকা, শোণিত, ইত্যাদি।
ণত্ব বিধি নিষেধৰো কিছুমান বিধি আছে। অৰ্থাৎ অসমীয়া ভাষাত এনে কিছুমান পদ আছে যিবোৰত এই বিধিবোৰ নাখাটে। তলত এইবোৰ আলোচনা কৰা হ’ল।
(১) বিদেশী শব্দৰ শেষত থকা দন্ত্য ‘ন’ মূৰ্দ্ধণ্য ‘ণ’ নহয়। উদাহৰণ–
জাপান, ইউৰেনাচ, জাৰ্মান, কোৰান, ইৰান ইত্যাদি।
(২) দুটা শব্দ গোট খাই এটা শব্দ হ’লে আৰু আগৰ শব্দত ঋ, ৰ, ষ- থাকিলেও পিছৰ শব্দৰ দন্ত্য ‘ন’ মূৰ্দ্ধণ্য ‘ণ’ নহয়। উদাহৰণ–
দুৰ্নাম, সৰ্বনাম, হৰিনাম ইত্যাদি।
(৩) ত- বৰ্গ যুক্ত দন্ত্য ‘ন’ মূৰ্দ্ধণ্য ‘ণ’ নহয়। উদাহৰণ–
বন্দনা, দন্ত, পান্থ, ৰন্ধন, বন্ধন, গ্ৰন্থ, বৃন্দ ইত্যাদি।
(৪) অসমীয়া স্ত্ৰীলিঙ্গ বুজোৱা অনী, ৰানী, ৰণী আদি শব্দত দন্ত্য ‘ন’ মূৰ্দ্ধণ্য ‘ণ’ নহয়। উদাহৰণ–
চাকৰনী, কমাৰনী, কুমাৰনী, চুৰুনী, ৰুদ্ৰানী ইত্যাদি।
Read More: ষত্ব বিধি
অনুশীলনী
(১) ণত্ব বিধি কাক বোলে?
(২) ণত্ব বিধিৰ কোন কোন ক্ষেত্ৰত প্ৰযোজ্য লিখা।
(৩) ক’ত ক’ত ণত্ব বিধি নাখাটে লিখা।
(৪) তলত দিয়া শব্দবোৰত ‘ণ’ হোৱাৰ কাৰণ দৰ্শোৱা।
চাণক্য, মাণিক্য, প্ৰণিপাত, শূৰ্পণখা, দক্ষিণায়ণ, ৰামায়ণ, জীৰ্ণ, গ্ৰহণ, পাষাণ, কণ্টক, কৰ্ণ, বিষ্ণু, বৰষুণ, প্ৰণয়, প্ৰণৱ, পাণি, অক্ষৌহিণী, কোণ, চিকুণ, শ্ৰৱণ, বৰ্ষণ, কণ্ঠস্থ, অপৰাহ্ন। ০ ০ ০
ৰাব্বি মছৰুৰ ৰচিত কেইখনমান গ্রন্থ:
- অসমীয়া লেখক পৰিচয়
- বিশ্ব ব্যক্তি পৰিচয়
- অসমীয়া ৰচনা শিক্ষা
- অসমীয়া ভাব সম্প্রসাৰণ
- এক গুচ্ছ জীৱনী
- শিশু পদ্য
- অসমীয়া অনুবাদত বিশ্ব চুটি গল্প
- অসমীয়া অনুবাদত বিশ্ব কবিতা
- অসমীয়া অনুবাদত বিদেশী কবিতা
- পৃথিৱীৰ আৰু মোৰ (কাব্য সংকলন)
- সংহতিৰ ভাড়া ঘৰ ( কাব্য সংকলন)
- মোৰ গীত তোমাৰ সুৰ (গীতি কবিতা সংকলন)
- তুমি কেমন প্রেমিক (বাংলা কাব্য সংকলন)
- তোমাকে বলছি (বাংলা কবিতা সংকলন)
- ফণী শৰ্মাৰ নাটক ‘চিৰাজ’-এক সমালোচনা
- হীৰেন ভট্টাচাৰ্যৰ কবিতা -এক বিশ্লেষণাত্মক অধ্যয়ন
- ইছমাইল হোছেইনৰ কবিতা : এক বৈশিষ্ট্যমূলক আলোচনা
- ইছমাইল হোছেইনৰ কবিতা: এক বিশ্লেষণাত্মক অধ্যয়
- অসমীয়া উপন্যাস সমালোচনা
- অসমীয়া চুটি গল্প সমালোচনা
- মৌলানা আবুল কালাম আজাদ (চমু জীবনী)
- অসমীয়া কবি প্রতিভা (সাহিত্য সমালোচনা)
- নির্বাচিত অসমীয়া কবিতা সমালোচনা
- অসমীয়া ব্যাকৰণ ক অংশ
- অসমীয়া ব্যাকৰণ খ অংশ
- নির্বাচিত অসমীয়া কবিতাৰ মূলভাব
- আৰবী সাহিত্যৰ ইতিহাস:প্রাক-ইসলামী যুগ (৫০০-৬২২ খৃ:)
- আৰবী সাহিত্যৰ ইতিহাস:প্রাথমিক ইসলামী যুগ (৬২২-৬৬১)…
Some Important Books for Students:
- Advertisement Writing
- Amplification Writing
- Note Making
- Paragraph Writing
- Notice Writing
- Passage Comprehension
- The Art of Poster Writing
- The Art of Letter Writing
- Report Writing
- Story Writing
- Substance Writing
- School Essays Part-I
- School Essays Part-II
- School English Grammar Part-I
- School English Grammar Part-II..
অতিৰিক্ত অনুসন্ধান:
