মহৌষধী ফল আমলখি | Panacea Gooseberry
মহৌষধী ফল আমলখি
সময়-বাসন্তী সন্ধ্যা। আমি আমাৰ বাগানে। হাতে নিৰানি। হেমন্তেৰ শীতে মৰে যাওয়াৰ ভান কৰা ঘাঁস-বনগুলি বসন্তেৰ আগমনে মাথা উঁচু কৰে উঠছে, আৰ আমি এই ঘাঁসগুলিৰ বিৰুদ্ধে নিৰানিৰ সাহাৰ্যে যুদ্ধ কৰছি। বাগানটি আমাৰ অনেক প্ৰিয়–যেমন ৰিম ঝিম শব্দে বৈয়ে যাওয়া ঝৰ্ণা কোনো ৰমন্যাসিক কবিৰ কাছে প্ৰিয়। বাগানে আমি অনেক জাতেৰ অনেক গাছ লাগায়েছি। যেমন আম, জাম, কাঁঠাল, বড়ই, নাচপতি, আপেল আৰও অনেক। বাগানটা আমাৰ গৌৰব। হঠাৎ আমি চেয়ে দেখি আমাৰ বাগানে একটি খড়গোশ আমাৰ দিকে পিছন দিকে চেয়ে আছে। আমি ভাবলাম আমাৰ বাগানটা কি জংগল হয়ে গেল! এমন সময় আমাকে কে যেন ডাকল, “জাহিদ কি কৰতেছ?”
আমি ঘাড় ঘূৰিয়ে দেখি– হৰ্ষবাবু। আমি বললাম, “আৰ কি কৰবো , এইতো ঘাঁস-বনগুলি …. । আপনি হঠাৎ কৰে আমাৰ বাগানে?”
“অনেক লোকেৰ মুখে তোমাৰ বাগানেৰ প্ৰশংসা শুনেছি। তাই আজ নিজ চক্ষে দেখতে এলাম। ”
‘অ, দেখুন।’ আমাৰ বুকটা গর্বে ভৰে উঠল। হৰ্ষৰাজেৰ মত একজন সন্মানী এবং দামী মানুষ আজ আমাৰ বাগোনে! হৰ্ষৰাজেৰ ডাক নাম ‘হৰ্ষ কবিৰাজ’। বয়স আনুমানিক নব্বৈ, কিন্তু চক্ষে চশমা নেই, হাতে কোনো লাঠি নেই। যেন ত্ৰিশ বছেৰৰ জোয়ান। আমাদেৰ অঞ্চলে তাৰ বিশেষ পৰিচয় আছে কবিৰাজ হিচাপে। বৰ্তমান আধুনিক বিজ্ঞানেৰ যুগেও তাৰ প্ৰভাৱ একটুও কমেনি। কম ৰোজগাৰী আৰ গৰীব সবলোক তাৰ পাশেই দাড়ায় বেমাৰ হৈলে।
সে আমাৰ বাগানটা ঘূৰে ঘূৰে দেখলেন। আমি তাৰ পাশে পাশে। সে নানান গাছ দেখলেন এবং সেগুলিৰ ঔষধী গুণ আমাকে শুনালেন। অৱশেষে আমাকে বললেন, “লাইব্রেৰীতে যেমন ‘কোৰান’ আৰ ‘বাইেবল’ নাথাকলে পূৰ্ণাংগ লাইব্রেৰী হয়না, ফুল বাগিছায় যেমন গোলপ নাথাকলে পূৰ্ণ বাগিছা হয়না, তেমন বৃক্ষ বাগানে আমলখি গাছ নাথাকিলে বাগান পূৰ্ণাংগ হয়না।
আমি প্ৰশ্ন কৰলাম, “আমলখি বৃক্ষটা এমন কি গাছ যে এইটা বাগানে নাথাকলে বাগান পূৰ্ণ হয়না?”
সে বললো, “শুন, আমৰা চৈধ্যপুৰুষ কবিৰাজী কৰি। আমাৰ একজন উপৰিপুৰুষ মোগল সম্ৰাট আকবৰেৰ এক সময়েৰ বংগেৰ চুবাচাৰ ৰামসিংহেৰ চিকিৎসা কৰেছিল। আমাৰ ঠাকুৰ দাদা বাংলাৰ ৰাজশাহীৰ বিশেষ নাম কৰা কবিৰাজ ছিলেন। তবে আমাৰ বাবাৰ কবিৰাজী পেশাৰ প্ৰতি কোনো জুক ছিলোনা। আমি ছোটবেলায় অনেক দিন ঠাকুৰদাদাৰ বাৰীতে ছিলাম আৰ সে সময় ঠাকুৰদাদাৰ কাছ থেকে কবিৰাজী বিদ্যাৰ অনেক কিছু শিকে ফেলি। আমাৰ বয়স যখন পোন্ধৰ তখন দাদাজী মাৰা যান। তেব আমাৰ আৰও কিছু শিকাৰ ছিলো। তাই আমি একবাৰ কলকাতায় যাই। সেখানে একজন কবিৰাজ ছিলো-নাম আলতু বাবু কবিৰাজ। একদিন আমি জানতে পাৰি যে সে তিৰ্বতে যাবেন সে জায়গাৰ স্থানীয় চিকিৎসা পদ্ধতি সম্পৰ্কে জ্ঞান আহৰণ কৰতে। আমি নাচোৰবান্দা হয়ে তাৰ সাথে সুদীৰ্ঘ দেড়মাস পায়ে হেঁটে তিৰ্বতে যাই। তখন আমাৰ বয়স বিশ। সমগ্ৰ ভাৰতে ইংৰাজদেৰ ৰাজত্ব চলছে। আমি তিৰ্বতেৰ পাদদেশে আমাদেৰ লক্ষ্যেৰ সেই কবিৰাজকে পাই। নাম ছিলো তাৰ চাংফো। সে সেই অঞ্চলেৰ বিখ্যাত এবং একমাত্ৰ কবিৰাজ। আমি আমাৰ উদ্দেশ্যৰ কথা জানালাম। সেখানে আমি তিন বৎসৰ থাকি। কবিৰাজ চাংফোৰ কাছে প্ৰতিদিন ৰোগী আসতেন। আমি কবিৰাজেৰ খেদমতে থাকায় তাৰ চিকিৎসা পদ্ধতি, এবং ৰোগীদেৰকে দেওয়া পৰামৰ্শ লক্ষ্য কৰতাম।
একদিন সকাল বেলা একজন ৰোগী আসলেন আৰ বললেন, ‘আমাৰ পেট ফুলে আছে, চিন চিন বিষ অনুভব কৰছি। শৰীৰটা দুৰ্বল।’
কবিৰাজ চাংফো বিশেষ বেছি ঔষধ দিলেনা। সে তিনটি কাপড়েৰ নুৰায় কিছু গাছ-পালাৰ পাতা, ঠাল, শিপা আৰ কিছু শুকনো ফল ৰাখতেন। সে একটি কাপড়েৰ নুৰা খুলে কিছু শুকনো আমলখি ৰোগীৰ হাতে দিয়ে বললেন, “এগুলি প্ৰতিদিন দুইবাৰ খাবে। যদি সম্ভৱ হয় সবুজ আমলখি পিশে ৰস কৰে খাবে।”
দ্বিতীয় ৰোগী আসলেন। সে বললেন, “আমাৰ প্ৰসাব জ্বালা-পোৰা কৰছে। প্ৰসাব পৰিপূৰ্ণ খালাচ হচ্ছেনা।”
কবিৰাজ চাংফো তাহাৰ হাতে কিছু আমলখি দিয়ে বলল, “এইগুলি পিশে ৰস কৰে এক সপ্তাহ সকাল-সন্ধ্যা খাও।”
এইবাৰ তৃতীয় ৰোগী আসলেন। ৰোগীজনেৰ বয়স প্ৰায় সত্তৰ। সাথে একজন আছে, সে ৰোগীকে হাঁটতে সাহাৰ্য কৰছে। সে এসে বললো, “হুজুৰ আমাৰ সৰ্বশৰীৰে বিষ। হাঁটতে পাৰছিনা।’
চানফোয়ে তাহাকে কিছু আমলখি দিয়ে বললেন, ‘এইগুলি সকাল-সন্ধ্যা খাবে দুইসপ্তাহ। ভাল হৈয়ে যাবে।’
সে চলে গেলো। এবাৰ একজন বৃদ্ধা মহিলা আসিল। সে বললো, ‘আমি আমাৰ হস্তে আঘাত পেয়েছি। ৰক্ত ঝড়ছে। বন্ধ হচ্ছেনা।’
কবিৰাজ চাংফোয়ে কয়েকটি শুকনো আৰ সবুজ আমলখি কাপড়েৰ নুৰা থেকে বেৰ কৰে ৰোগীকে বললেন, ‘দুইটি খাওঁ এবং দুইটি পিশে আঘাতপ্ৰাপ্ত জায়গায় লাগায়ে দেও। সাথে সাথে ৰক্ত বন্ধ হয়ে যাবে।’
এইবাৰ আসল একজন প্ৰায় পঞ্চশ বৎসৰ বয়সেৰ লোক। সে বললো, ‘আমাৰ মাথায় উফি হচ্ছে, চুল ঝড়ছে এবং চুল সাদা হয়ে যাচ্ছে।
কবিৰাজ চাঙফো তাহাকে কিছু আমলখি দিয়ে বললেন, ‘এইগুলি নেমুৰ সাথে পিশে মাথায় লাগাও। মাজে মাজে লাগিয়ে থাকবা আৰ নিয়মিত আমলখি খেতে অভ্যাস কৰ । সব ঠিক হয়ে যাবে।’
তাৰ পৰ আৰ একজন আসলেন। সে বললো, ‘আমাৰ মুখটা দুৰ্গন্ধ হচ্ছে। মুখে ৰুচি নেই। আপনি আমাকে কিছু পৰামৰ্শ দেন।’
সে তাহাকে নিয়মিত আমলখি খাবৰ পৰামৰ্শ দিয়ে বিদায় দিলেন।
আমি চানফোৰ চিকিৎসা দেখলাম আৰ বিষ্মিত হলাম। আমাৰ কৌতুহল নিবৃতিৰ জন্য আমি চাঙফোকে জিজ্ঞাসা কৰলাম, ‘আপনি দেখছি আমলখি দিয়েই সব ৰোগেৰ চিকিৎসা কৰেন। আমলখি কি এমনি সৰ্বঢাক ঔষধ?’
সে বললো, ‘আমলখি এমন এক জিনিষ যা স্বৰ্গে আছে কিনা জানিনা। তবে এটা যে এই দুনিয়াতে ঈশ্বৰ মানুষেৰ জন্য সৃষ্টি কৰছেন তাৰ জন্য ঈশ্বৰকে হাজাৰ হাজাৰ ধন্যবাদ। ভাৰতেৰ ৰিষি চ্যাবনে সত্তৰ বৎসৰ বয়সে নিয়মিত কাঁচা আমলখিৰ ৰস সেবন কৰে পঁচিশ বৎসৰেৰ যৌবন ফিৰিয়ে পেয়েছিল।
কবিৰাজ হৰ্ষৰাজে আমাকে চাঙফোৰ কাহিনী শুনায়ে আমাকে বললো, ‘জাহিদ আজ তোমাৰ বাগানে যদি একটি আমলখিৰ গাছ থাকতো তোমাৰ বাগানটা পৰিপূৰ্ণ হৈত।’
হৰ্ষবাবু আজ নাই- এ সংসাৰ ছেড়ে চলে গেছে অজানাৰ দেশে আজ দশ বৎসৰ আগে। এৰি মধ্যে আমি আমাৰ বাগানে পাঁচটি ভিন্ন জাতেৰ আমলখি গাছ লাগায়েছি। আজ যদি হৰ্ষ বাবু বেঁচে থাকতো আমি তাকে আমন্ত্ৰণ কৰে আমাৰ বাগানটা দেখাতাম আৰ বলতাম, ‘আমাৰ বাগানটা আজ কি পৰিপূৰ্ণ হয়েছে?’ ০ ০ ০.
বিঃদ্রুঃ উক্ত ‘মহৌষধী ফল আমলখি | Panacea Gooseberry’ ৰচনাটি ৰাব্বি মছৰুৰ ৰচিত ‘বিবিধ‘ শিৰোনামৰ গ্রন্থৰ অন্তর্গত।
ৰাব্বি মছৰুৰ ৰচিত কেইখনমান গ্রন্থ:
- অসমীয়া লেখক পৰিচয়
- বিশ্ব ব্যক্তি পৰিচয়
- অসমীয়া ৰচনা শিক্ষা
- অসমীয়া ভাব সম্প্রসাৰণ
- এক গুচ্ছ জীৱনী
- শিশু পদ্য
- অসমীয়া অনুবাদত বিশ্ব চুটি গল্প
- অসমীয়া অনুবাদত বিশ্ব কবিতা
- অসমীয়া অনুবাদত বিদেশী কবিতা
- পৃথিৱীৰ আৰু মোৰ (কাব্য সংকলন)
- সংহতিৰ ভাড়া ঘৰ ( কাব্য সংকলন)
- মোৰ গীত তোমাৰ সুৰ (গীতি কবিতা সংকলন)
- তুমি কেমন প্রেমিক (বাংলা কাব্য সংকলন)
- তোমাকে বলছি (বাংলা কবিতা সংকলন)
- ফণী শৰ্মাৰ নাটক ‘চিৰাজ’-এক সমালোচনা
- হীৰেন ভট্টাচাৰ্যৰ কবিতা -এক বিশ্লেষণাত্মক অধ্যয়ন
- ইছমাইল হোছেইনৰ কবিতা : এক বৈশিষ্ট্যমূলক আলোচনা
- ইছমাইল হোছেইনৰ কবিতা: এক বিশ্লেষণাত্মক অধ্যয়ন
- অসমীয়া উপন্যাস সমালোচনা
- অসমীয়া চুটি গল্প সমালোচনা
- মৌলানা আবুল কালাম আজাদ (চমু জীবনী)
- অসমীয়া কবি প্রতিভা (সাহিত্য সমালোচনা)
- বিবিধ (বাৰেমিহলি লিখনিৰ সংকলন)
- নির্বাচিত অসমীয়া কবিতা সমালোচনা
- অসমীয়া ব্যাকৰণ ক অংশ
- অসমীয়া ব্যাকৰণ খ অংশ
- নির্বাচিত অসমীয়া কবিতাৰ মূলভাব
- আৰবী সাহিত্যৰ ইতিহাস:প্রাক-ইসলামী যুগ (৫০০-৬২২ খৃ:)
- আৰবী সাহিত্যৰ ইতিহাস:প্রাথমিক ইসলামী যুগ (৬২২-৬৬১)…
Some Important Books for Students:
- Advertisement Writing
- Amplification Writing
- Note Making
- Paragraph Writing
- Notice Writing
- Passage Comprehension
- The Art of Poster Writing
- The Art of Letter Writing
- Report Writing
- Story Writing
- Substance Writing
- School Essays Part-I
- School Essays Part-II
- School English Grammar Part-I
- School English Grammar Part-II..
অতিৰিক্ত অনুসন্ধান:
