ইছমাইল হোছেইনৰ কবিতাত মনস্তত্ত্ব
ইছমাইল হোছেইনৰ কবিতাত মনস্তত্ত্ব
ইছমাইল হোছেইনৰ কবিতাত মনস্তত্ত্ব
—ৰাব্বি মছৰুৰ
ৰামায়ণ-মহাভাৰতৰ নাইবা ইলিয়াদ-ওডেচিৰ যুগৰ পৰাই সাহিত্যত মনস্তত্ত্বৰ আভাস¸ পোৱা যায় যদিও ছিগমণ্ড ফ্রয়ডে ১৯৫৬- ১৯৩৯) বিজ্ঞান ভিত্তিত মনস্তত্ত্বৰ সূত্ৰ আগবঢ়োৱাৰ পৰা আধুনিক সাহিত্যত সচেতনভাৱে মনস্তত্ত্বৰ প্ৰয়োগ হ’বলৈ ধৰে। বৰ্তমান যুগ হৈছে সমস্যাৰ যুগ, বিতৰ্কৰ যুগ। এই সমস্যা বহুল বিতৰ্কৰ যুগত সাহিত্যত মনস্তত্ত্ব প্ৰয়োগ হোৱাটো প্ৰায় স্বতঃস্ফূর্ত হৈ পৰিছে। সাহিত্যৰ প্ৰায় সকলোবোৰ শাখা যেনে-নাটক, উপন্যাস, চুটি গল্প আনকি কবিতাতো মনস্তত্ত্ব ফুটি উঠা দেখা গৈছে। অসমীয়া সাহিত্যও এই মনস্তত্ত্বৰ দ্বাৰা প্ৰভাৱিত নোহোৱাকৈ থকা নাই। মনস্তত্ত্বৰ প্ৰধান বিষয়টি হৈছে মানৱ মনৰ কাৰ্যকলাপৰ ভাষিক প্ৰকাশ। অৰ্থাৎ মানৱ মনৰ অৱচেতনৰ ভিতৰত লুকাই থকা চেতনাৰ বহিঃ প্ৰকাশ।
আধুনিক অসমীয়া কবিসকলৰ ভিতৰত হীৰেন ভট্টাচাৰ্য, সনন্ত তাঁতি, নলিনীধৰ ভট্টাচাৰ্য আৰু অন্যান্য কিছু কবিৰ কবিতাত এগা-চেগাকৈ মনস্তত্ত্বৰ প্ৰকাশ পাইছে যদিও বহুলভাৱে প্ৰকাশ পোৱাহি নাই। কবি ইছমাইল হোছেইনৰ কবিতাতো মনস্তত্ত্বই মাজে মাজে ভূমুকি মাৰিছে। কিন্তু তেওঁৰ কবিতাত মনস্তত্ত্বৰ সৰ্বাত্মক বিকাশ হোৱা নাই। সমস্যা বহুল সমাজত প্ৰতিনিধিত্ব কৰাৰ সময়ত অৱচেতনভাৱেই তেওঁৰ কোনো কোনো কবিতাই মনস্তত্ত্বৰ পৰিধি চুইছে।
ইছমাইল হোছেইনৰ কবিতাত মনস্তত্ত্ব
‘কবিৰ মৃত্যুত শোক সভা বহিছে’ শিৰোনামেৰে লিখা কবিতাটি কবি ইছমাইলৰ মনস্তাত্ত্বিক কবিতাৰ এটি নিদৰ্শন বুলি ক’ব পাৰি। ইয়াত কবি মোহন কৃষ্ণৰ মৃত্যুত সহ-কবিসকলে যি মতামত আগবঢ়াইছে সেই মতামতবোৰ কবি ইছমাইলে হুবহুভাৱে লিপিবদ্ধ কৰিছে। ফলত মতামত প্ৰকাশ কৰা প্ৰত্যেকৰে মনস্তত্ত্ব প্ৰকাশ পাইছে ।
“কবিৰ মৃত্যুত শোক সভা বহিছে
ইজনৰ ওঁঠৰ সৈতে ওঁঠ মিলাই
পৰস্পৰে কুৱাকুই কৰিছে–
‘মানুহজন সাহসী আছিল
মানুহজন বিপ্লৱী আছিল।
নদীৰ বাবে গান গাই
শইচৰ বাবে গান গাই
গুচি যোৱা মানুহজন
এজন দৰদী কবি আছিল’।”
ইছমাইল হোছেইনৰ কবিতাত মনস্তত্ত্ব
মনস্তত্ত্বৰ আঁচোৰ পৰা তেওঁৰ আন এটি কবিতা হৈছে “অৰাজনৈতিক বুদ্ধিজীৱি সমীেপষু” শিৰোনামেৰে লিখা কবিতাটি। ইয়াত কবিয়ে ‘অৰাজনৈতিক’ বুলি পৰিচয় দিয়া কবিজনৰ উপৰিও কবি ইছমাইলৰ নিজৰ মনস্তত্ত্ব প্ৰকাশ কৰিছে। কবিয়ে মনস্তত্ত্ব বিচাৰ কৰি কৈছে যে যি দেশত ৰাজনীতিয়ে শিল্পীক হত্যা কৰে, যি দেশত ‘মাতৃৰো মাতৃপ্ৰাণ নাৰী’ ধৰ্ষিতা হয, সেই দেশত কোনো কবিয়ে নিৰেপক্ষ হ’ব নোৱাৰে। কবিৰ ভাষাত-
“শ্ৰদ্ধেয় নিৰেপক্ষ অগ্ৰজ কবি–শুনক
আপোনাৰ দেশতেই যদি ৰাজনীতিয়ে হত্যা কৰে
শিল্পীৰো শিল্পী প্ৰাণ ‘ছফদৰ হাছমী’ক
আপোনাৰ চোতালতেই যদি ৰাজনীতিয়ে ধৰ্ষণ কৰে
মাতৃৰো মাতৃপ্ৰাণ নাৰীক
আপোনাৰ সন্মুখতেই যদি ৰাজনীতিয়ে কাঢ়ি নিয়ে কলম
আপোনাৰ দৰে ‘নিৰপেক্ষ অবোধ’ কবিৰ
তেতিয়া কি সূত্ৰতনো কয় – ‘নিৰেপক্ষ কিম্বা অৰাজনৈতিক’।”
‘নিজৰ স’তে দ্বন্দ্ব’ শিৰোনামেৰে লিখা কবিতাটিতো কবিৰ মনৰ দ্বন্দ্ব প্ৰকাশ পাইছে। কবিতাটিত কবিয়ে কবিৰ মন আৰু শৰীৰ নাইবা আত্মাৰ ইচ্ছা আৰু পৰিবেশৰ হেঁচাত পৰি কৰা কৰ্মৰ মাজৰ দ্বন্দ্ব ফুটাই তুলিছে।
“তোৰ ভিতৰৰ মানুহজন বৰ অদ্ভূদ
তাৰ স’তে মোৰ অহৰহ দ্বন্দ্ব অহৰহ যুঁজ।
……………..
মূহুৰ্তৰ বাবে তোলৈ এৰি যাম মোৰ প্ৰাৰ্থনাৰ ৰাতি
নিজানত বহি লিখিবি সোঁৱৰণী কবিতা, পাহৰণি গীত।”
ইছমাইল হোছেইনৰ কবিতাত মনস্তত্ত্ব
‘দৰিদ্ৰতা’ শিৰোনামেৰে লিখা কবিতাতো এজনী বিধৱা তিৰোতাৰ মনস্তত্ত্ব প্ৰকাশ কৰিছে। তিৰোতাজনী ইমানেই দৰিদ্ৰতাৰ মেৰপাকত পৰিছে যে তাই দৰিদ্ৰতাক শিকলিৰে বান্ধিবলৈ মন মেলিছে। কবিৰ ভাষাত–
“মাকজনীয়ে ভাবিলে
দৰিদ্ৰতাক শিকলিৰে বান্ধিব পৰা হ’লে।”
এনেদৰে কবি ইছমাইলৰ কিছু কবিতাত মনস্তত্ত্ব প্ৰকাশ পাইছে যদিও বহুলভাবে প্ৰকাশ পোৱা বুলি ক’ব নোৱাৰি। কিন্তু এয়া সঁচা যে তেওঁ সাম্প্ৰতিক কবিতাত মনস্তত্ত্ব প্ৰকাশ পোৱাৰ পথ প্ৰদৰ্শক হিচাপে বৰ্তমান উঠি অহা নবীন কবিসকলক উদ্বুদ্ধ কৰিব পাৰিব। ০ ০ ০
ইছমাইল হোছেইনৰ কবিতাত মনস্তত্ত্ব
ৰাব্বি মছৰুৰ ৰচিত কেইখনমান গ্রন্থ:
- অসমীয়া লেখক পৰিচয়
- বিশ্ব ব্যক্তি পৰিচয়
- অসমীয়া ৰচনা শিক্ষা
- অসমীয়া ভাব সম্প্রসাৰণ
- এক গুচ্ছ জীৱনী
- শিশু পদ্য
- অসমীয়া অনুবাদত বিশ্ব চুটি গল্প
- অসমীয়া অনুবাদত বিশ্ব কবিতা
- অসমীয়া অনুবাদত বিদেশী কবিতা
- পৃথিৱীৰ আৰু মোৰ (কাব্য সংকলন)
- সংহতিৰ ভাড়া ঘৰ ( কাব্য সংকলন)
- মোৰ গীত তোমাৰ সুৰ (গীতি কবিতা সংকলন)
- তুমি কেমন প্রেমিক (বাংলা কাব্য সংকলন)
- তোমাকে বলছি (বাংলা কবিতা সংকলন)
- ফণী শৰ্মাৰ নাটক ‘চিৰাজ’-এক সমালোচনা
- হীৰেন ভট্টাচাৰ্যৰ কবিতা -এক বিশ্লেষণাত্মক অধ্যয়ন
- ইছমাইল হোছেইনৰ কবিতা : এক বৈশিষ্ট্যমূলক আলোচনা
- ইছমাইল হোছেইনৰ কবিতা: এক বিশ্লেষণাত্মক অধ্যয়
- অসমীয়া উপন্যাস সমালোচনা
- অসমীয়া চুটি গল্প সমালোচনা
- মৌলানা আবুল কালাম আজাদ (চমু জীবনী)
- অসমীয়া কবি প্রতিভা (সাহিত্য সমালোচনা)
- নির্বাচিত অসমীয়া কবিতা সমালোচনা
- অসমীয়া ব্যাকৰণ ক অংশ
- অসমীয়া ব্যাকৰণ খ অংশ
- নির্বাচিত অসমীয়া কবিতাৰ মূলভাব
- আৰবী সাহিত্যৰ ইতিহাস:প্রাক-ইসলামী যুগ (৫০০-৬২২ খৃ:)
- আৰবী সাহিত্যৰ ইতিহাস:প্রাথমিক ইসলামী যুগ (৬২২-৬৬১)…
Some Important Books for Students:
- Advertisement Writing
- Amplification Writing
- Note Making
- Paragraph Writing
- Notice Writing
- Passage Comprehension
- The Art of Poster Writing
- The Art of Letter Writing
- Report Writing
- Story Writing
- Substance Writing
- School Essays Part-I
- School Essays Part-II
- School English Grammar Part-I
- School English Grammar Part-II..
অতিৰিক্ত অনুসন্ধান:
