কবিৰ মৃত্যুত শোকসভা বহিছে–এক সমালোচনাত্মক বিশ্লেষণ | Ismail Hossain Kabir Mritut Shuksabha Bohiche

By
Rabbi Masrur
-
0

কবিৰ মৃত্যুত শোকসভা বহিছে–এক সমালোচনাত্মক বিশ্লেষণ

—ৰাব্বি মছৰুৰ

কবিৰ মৃত্যুত শোকসভা বহিছে--এক সমালোচনাত্মক বিশ্লেষণ

কবিৰ মৃত্যুত শোকসভা বহিছে

কবিৰ মৃত্যুত শোকসভা বহিছে–এক সমালোচনাত্মক বিশ্লেষণ

‘কবিৰ মৃত্যুত শোকসভা বহিছে’ কবিতাটি ঘাতকৰ হাতত মৃত্যু হোৱা মোহন কৃষ্ণ  মিশ্ৰ নামৰ কবি এজনৰ মৃত্যুত সহ-কবিসকলে যি মনোবৈজ্ঞানিক মতামত আগবঢ়াইছিল সেয়া কবি ইছমাইলে অংকন কৰিছে।

কবি মোহন কৃষ্ণ মিশ্ৰৰ মৃত্যুত তেওঁৰ প্ৰিয় সতীৰ্থসকলে শোকসভা আহ্বান  কৰিছে আৰু বিভিন্ন জনে বিভিন্ন মতামতেৰে কবিজনৰ প্ৰতি কৃতজ্ঞতা জনাই কৈছে যে মানুহজন ‘সাহসী’ আছিল, কিছুমানৰ মতে কবিজন ‘বিপ্লৱী’ আছিল, কিছুমানৰ মতে ‘দৰদী’ কবি আছিল ইত্যাদি। কবি ইছমাইল হোছেইনে বিভিন্ন জনৰ মতামতবোৰ চিত্ৰিত কৰি লিখিছে–

“কবিৰ মৃত্যুত শোকসভা বহিছে

ইজনৰ ওঁঠৰ সৈতে সিজনৰ ওঁঠ মিলাই

পৰস্পৰে কোৱাকুই কৰিছে–

‘মানুহজন সাহসী আছিল

মানুহজন জন বিপ্লৱী আছিল

নদীৰ বাবে গান গাই

শইচৰ বাবে গান গাই

গুচি যোৱা মানুহজন

এজন দৰদী কবি আছিল’।”

কবিৰ মৃত্যুত শোকসভা বহিছে

ওপৰত উদ্ধৃত কথাফাকি কবিৰ সহকৰ্মীসকলে প্ৰকাশ কৰা সিহঁতৰ কৃতজ্ঞতা যদিও কৃতজ্ঞতাখিনি সাহিত্যিক ভাষাত ব্যঙ্গ (satirical) হৈছে। কিয়নো সাহিত্যৰ ভাষাত কোনো যুক্তি নথকা মতামতত প্ৰশংসা কৰাটো ব্যঙ্গাত্মক অলংকাৰৰ ভিতৰত পৰে। কবি ইছমাইল হোছেইনে কিজানি সাহিত্যৰ প্ৰকাশ শৈলীৰ এই দিশটোৰ প্ৰতি দৃষ্টি দিয়া নাই নাইবা যদিও দিছে তেওঁৰ উদ্দেশ্য আছিল কবি মোহন কৃষ্ণ মিশ্ৰৰ মৃত্যুত শোক কৰি মতামত প্ৰকাশ কৰা  শোকাকুল কবিসকলৰ মন্তব্যক ব্যঙ্গ কৰাটোহে! আৰু যদি কবিৰ উদ্দেশ্য ইয়াৰ কোনোটোৱে নহয় বা কেৱল কবি মোহন কৃষ্ণৰ প্ৰতি প্ৰশংসাসূচক মন্তব্য প্ৰকাশ কৰাটোহে  উদ্দেশ্য  আছিল তেন্তে উদ্ধৃত কথাফাকিৰ শেষৰ শাৰীত দাৰিৰ সলনি ভাববোধক চিন (!)  ব্যৱহাৰ কৰা উচিত আছিল।

কবি মোহন কৃষ্ণ মিশ্ৰৰ স্বাভাৱিক মৃত্যু হোৱা নাছিল; মৃত্যু হৈছিল ঘাতকৰ হাততহে। কবিয়ে অনুমান কৰিছে যে কবি মোহন কৃষ্ণক হত্যা কৰিবলৈ ঘাতকৰ গোপন সভা বহিছিল আৰু তাতে কবিক হত্যা কৰা আঁচনিৰ লগতে কবিৰ সমস্ত কবিতা জ্বলাই দিয়াৰো পৰিকল্পনা কৰিছিল। সেয়ে কবিয়ে লিখিছে–

“কবিৰ মৃত্যুদণ্ডৰ কামনাত এদিন 

ঘাতকৰ গোপন সভা বহিছিল

কবিৰ সমস্ত কবিতা জ্বলাই দি

জুইৰ উত্তাপত ঘাতকে সেকিছিল হাত।”

কবিৰ মৃত্যুত শোকসভা বহিছে

কবি ইছমাইলে আৰু অনুমান কৰিছে যে  ঘাতকৰ নিৰ্দ্দেশত পিচাশবোৰে হাঁহিছিল, নাচিছিল আৰু কবিতাৰ স্তৱকেৰে মালা সাজিছিল। কবিৰ ভাষাত (ইয়াত কবিৰ নিজৰ মতামত)–

“হাতবোৰৰ নিৰ্দ্দেশত পিচাশবোৰে  হাঁহিছিল

কবিতাৰ জুই ঘেৰি ঘাতকবোৰে  নাচিছিল

কবিতাৰ স্তৱকেৰে সাজিছিল ৰাৱণৰ মালা।”

কবিৰ মৃত্যুত শোক সভা বহিছে আৰু এই সভাত কিছুমান কবিয়ে কবি মোহন কৃষ্ণৰ প্ৰতি প্ৰশংসাসূচক উক্তি প্ৰকাশ কৰিছে আৰু বহুতেই ঘাতকৰ প্ৰতি প্ৰকাশ কৰিছে অতিশয় ঘৃণা। কবিয়ে কৈছে–

“কবিৰ মৃত্যুত শোক সভা বহিছে

মুখে মুখে মুখ থৈ উগাৰিছে ঘৃণা।”

কবিতাটি নামাকৰণত এটি শোক কবিতা যেন লাগিলেও কবিতাটিৰ বিষয়-বস্তু শোকাত্মক নহয়। কিয়নো ইয়াত শোকৰ আঁচোৰ আছে সঁচা, কিন্তু শোক প্ৰকাশ পোৱা কোনো শোক প্রকাশক কল্পচিত্ৰ নাই। কবিৰ ‘দৰিদ্ৰতা’ শিৰোনামেৰে লিখা কবিতাটিত শোকৰস আৰু শোকাকুল পৰিৱেশৰ চিত্ৰ থকাৰ দৰে  এই কবিতাটিত কিন্তু তেনে চিত্ৰ নাই।  কবিতাটি স্বয়ং সম্পূৰ্ণ শোক কবিতা নহয় যদিও মনোবৈজ্ঞানিক দিশৰ পৰা কবিতাটিৰ তাৎপৰ্য আছে। এই কবিতাটিত কবিয়ে যিমান স্পষ্টকৈ  বিভিন্ন জনৰ মনৰ ধাৰণা বা মতামত প্ৰকাশ কৰিছে আন কোনো কবিতাত তেনে দেখা নাযায়। 

কবিতাটি ভাষাশৈলীৰ দিশৰ পৰা সহজ আৰু সৰল। ইয়াত কোনো কাব্যিক অলংকাৰৰো সমােবশ ঘটা নাই মাথো এথোপা কল্পচিত্ৰৰ বাহিৰে। ০ ০ ০

কবিৰ মৃত্যুত শোকসভা বহিছে

ৰাব্বি মছৰুৰ  ৰচিত  কেইখনমান গ্রন্থ:

Some Important Books for Students:

  1. Advertisement Writing
  2. Amplification Writing
  3. Note Making
  4. Paragraph Writing
  5. Notice Writing
  6. Passage Comprehension
  7. The Art of Poster Writing
  8. The Art of Letter Writing
  9. Report Writing
  10. Story Writing
  11. Substance Writing
  12. School Essays Part-I
  13. School Essays Part-II
  14. School English Grammar Part-I
  15. School English Grammar Part-II..

অতিৰিক্ত অনুসন্ধান:

 

RELATED ARTICLESMORE FROM AUTHOR

LEAVE A REPLY

Please enter your comment!
Please enter your name here