বিষ্ণু প্ৰসাদ ৰাভাৰ গীতি কবিতা– এক বৈশিষ্ট্যমূলক আলোচনা
বিষ্ণু প্ৰসাদ ৰাভাৰ গীতি কবিতা
বিষ্ণু প্ৰসাদ ৰাভাৰ গীতি কবিতা–এক বৈশিষ্ট্যমূলক আলোচনা
কেতিয়াবা কেতিয়াবা সমাজত এনে একোজন বহুমুখী প্ৰতিভাধাৰী ব্যক্তিৰ আবিৰ্ভাৱ হয়- যিজনৰ দ্ধাৰা সমাজত এক বৈপ্লৱিক পৰিবৰ্তন সাধিত হয় আৰু সমাজখনো আধুনিকতাৰ দিশত বহুদূৰ আগবাঢ়ি যায়। শ্ৰী শ্ৰী শংকৰদেৱ আছিল তেনে এগৰাকী বহুমুখী প্ৰতিভাধাৰী ব্যক্তি। শংকৰদেৱৰ পিছতে অসমত সাংস্কৃতিক দিশত এক বৈপ্লৱিক পৰিবৰ্তন আনয়ন কৰোঁতা দ্বিতীয়জন ব্যক্তিয়েই হ’ল কলা গুৰু বিষ্ণু প্ৰসাদ ৰাভা। তেওঁ আছিল একেধাৰে গীতিকাৰ, সুগায়ক, নৃত্য শিল্পী, অভিনেতা, বিপ্লৱী আৰু বাৰে বৰণীয়া অসমীয়া সংস্কৃতিৰ সমন্বয়ৰ সেতু। বিষ্ণু ৰাভা কলা-সংস্কৃতিৰ আটাইবোৰ দিশতে পাৰদৰ্শিতা দেখুৱাই জনগণৰ সাংস্কৃতিক প্ৰাণত ইমানেই বৈপ্লৱিক আলোড়ণ তুলিছিল যে গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়ে তেওঁক ‘কলা-গুৰু’(Master of Arts) উপাধিৰে বিভূষিত কৰে। তেওঁ পৰলোক গমন কৰা আজি বহু বছৰ হ’ল যদিও তেওঁ ৰচনা কৰা গীতে অসমীয়া জাতি আগুৱাই যোৱাৰ বাটত আজিও প্ৰেৰণাদায়ক মন্ত্ৰ হৈ আছে। তেওঁৰ গীতি কবিতাসমূহ অসমীয়া জনসাধাৰণৰ ইমানেই আপোন যে তেওঁৰ গীতৰ পৰিৱেশন অবিহনে অসমীয়া সমাজৰ কোনো সাংস্কৃতিক অনুষ্ঠান সম্পূৰ্ণ নহয়। প্ৰেম আৰু বিপ্লৱ তেওঁৰ গীতি কবিতাৰ দুটা প্ৰধান সঁতি ।
প্ৰেমক মূল অৱলম্বন হিচাপে লৈ তেওঁ ৰচনা কৰা গীতসমূহ প্ৰাক-স্বাধীনতা যুগৰ ৰচনা। তেতিয়া তেওঁ আছিল এজন চফল-চঞ্চল ডেকা। সেয়ে মনৰ গোপন কোণত উচ্ছসিত হৈ থকা কোনো নাৰী বা প্ৰেয়সীৰ প্ৰতি তেওঁৰ প্ৰেমানুভূতি গীতৰ মাজেৰে বৰ্হিগমন কৰিছে। তেওঁৰ প্ৰেমমূলক গীতি কবিতাসমূহ ডেকা বয়সৰ ৰচনা বাবেই তেওঁৰ প্ৰেমানুভূতি সংযম আৰু গাম্ভীর্য ৰহিত। ডেকা বয়সৰ চঞ্চলতা আৰু হতাশাৰ সুৰেৰে তেওঁৰ প্ৰেম সম্পৰ্কীয় গীতসমূহ উখল-মাখল।
গীতিকাৰ বিষ্ণু ৰাভাই তেওঁৰ মানস প্ৰেয়সীক ইমানেই ভাল পায় যে তাইক ভোল নিয়াবলৈ কবিয়ে নিজৰ হিয়াখনকে প্ৰিয়াৰ খোপাত গুজি দিব বুলি হাবিয়াস কৰিছে। গীতিকাৰৰ ভাষাত–
“নাহৰ ফুলে নুশুৱায়
তগৰ ফুলে শুৱাব
তগৰ ফুলে নুশুৱায়
কপৌ ফুলে শুৱাব।
কপৌ ফুলে নুশুৱায়
(যদি) ঘিলা খোপাতে তোৰ
হিয়া ফুল পাৰি দিম
গুজি খোপাতে তোৰ।”
কবিয়ে তেওঁৰ প্ৰেয়সীক মনৰ গোপন কিবা কথা কোৱাৰ হাবিয়াস কৰিছে যদিও সি কথা কোৱা নহ’ল; হয়তো তেওঁ প্ৰকাশ্যে তেওঁৰ প্ৰেমানুভূতি ব্যক্ত কৰিবলৈ সাহস পোৱা নাই। সেয়ে কবিয়ে কৈছে–
“লগন উকলি গ’ল
তেওঁ যে নহ’ল কোৱা
মনৰ কথাটি মোৰ
হিয়াতে গুপুতে থোৱা।”
গীতিকাৰ ৰাভাই প্ৰেয়সীৰ ডিঙিত ফুলৰ মালা আঁৰি দি আকোঁৱালি লোৱাৰ সপোন দেখিছিল; কিন্তু সেই সপোন দিঠকত পৰিণত নহ’ল । সেয়ে কবিয়ে গাইছে–
“তোমাৰ ফুলৰ মালা
আজিয়েই লেৰেলি যায়
সুৰভি সঁফুৰা মেলা ফুল পাহি
সিও যে মৰহি যায়।”
কবিয়ে তথাপি প্ৰিয়াৰ আশা এৰা নাই। সেয়ে তেওঁ লিখিছে–
“দুৱাৰ বন্ধ হ’ল মোৰ জীৱনত
কাহানিবা আহিবা প্ৰিয়ে এই পৰাণত
তুমি মোৰ হিয়া ৰাণী হৃদয় আসনত
পোহৰাই আহিবানে হিয়াৰ মাজত।”
কবিয়ে তেওঁৰ প্ৰেয়সীজনীক এই জনমত নাপালে যদিও, তেওঁ আশা কৰিছে যে হয়তো পৰজনমত প্ৰেয়সীয়ে তেওঁৰ অপূৰ্ণ আশা পূৰ্ণ কৰিব। কবিয়ে লিখিছে–
“পৰ জনমৰ শুভ লগনত
যদিহে আমাৰ হয় দেখা
পুৰাবানে প্ৰিয়ে এই জনমৰ
মোৰ হিয়াৰ অপূৰ্ণ আশা।”
কবিৰ প্ৰেম সম্পৰ্কীয় গীতি কবিতাৰ ৰচনা ভাৰতে স্বাধীনতা পোৱালৈকে চলি থাকে। ভাৰতে স্বাধীনতা পোৱাৰ পিছত যেতিয়া দেখিলে যে সৰ্বসাধাৰণ ৰাইজৰ সামাজিক তথা অৰ্থনৈতিক জীৱনৰ কোনো পৰিবৰ্তন নহ’ল, তেতিয়া কবি মন মুখা পিন্ধা, দুৰ্নীতিপৰায়ণ ৰাজনৈতিক নেতাসকলৰ বিৰুদ্ধে গৰ্জি উঠিল আৰু তেতিয়াৰ পৰাই বিপ্লৱী গীতি কবিতা তেওঁৰ কাপৰ পৰা নিঃসৃত হ’বলৈ ধৰে। তেওঁৰ বিপ্লৱী গীতি কবিতাসমূহ কাৰ্ল মার্ক্সৰ সাম্যবাদী আদৰ্শৰে উদ্বুদ্ধ। তেওঁৰ বিপ্লৱী গীত আৰু কণ্ঠ সৰৱ হৈ উঠে নিঃস্ব, দুখীয়া জনগণৰ সৰ্বঙ্গীন কল্যাণ তথা সামাজিক সমতাৰ সপক্ষে। তেওঁৰ বিপ্লৱী গীতি কবিতাসমূহ সমাজবাদ, স্বদেশপ্ৰেম, মানবতাবাদ আৰু সমন্বয়ৰ সুৰেৰে ঝংকাৰিত।
কবিয়ে শাসক গোষ্ঠীক ‘তেজপিয়া পিশাচৰ দল’ বুলি গালি পাৰি জনসাধাৰণক শোষণকাৰী তথা সুবিধাবাদী নেতাসকলৰ বিৰুদ্ধে সচেতন কৰি তুলিবলৈ লিখিছে–
“আগুৱাল তেজপিয়া পিচাশৰ দল
হজুৱাৰ ৰক্তৰ ৰঙা বান ৰ’ল
সেই ৰঙে ৰহনোৱা তেজাল নিচান
জগতৰ মুক্তিকামীৰ মহা প্ৰাণ
কলিজাৰ লাল পতাকা লৈ আগুৱান
বিপ্লৱী দলে আজি আগবাঢ়ে।”
গীতিকাৰে দুৰ্নীতিপৰায়ণ, স্বাৰ্থান্বেষী নেতাসকলৰ বিৰুদ্ধে আমৰণ যুঁজ দিয়াৰ পণ কৰিছে। সেয়ে লিখিছে–
“ডৰ ভয় নকৰিবি
পাছ-পিছ নপৰিবি
দোপে-দোপে, খোপে-খোজে আগুৱাই
আগবাঢ়ো আহ বল
একেলগে মিলি একে ছিপে গই
ভাঙো শতৰুৰ বল।
কৰি আমৰণ জীৱন পণ
আমি মিলি যুঁজ দিম।”
কবিৰ বিপ্লৱ সাম্যবাদৰ হকে। সেয়ে দেশৰ ডেকাসকলক প্ৰাগলভ কণ্ঠত শোষণকাৰীৰ বিৰুদ্ধে গৰ্জি উঠিবলৈ উদ্গনি দি লিখিছে–
“তুমি পঙ্কিল পৃথিৱীত বোলাই দিয়া
সাম্যৰ নৱ ৰোল
দেশৰ বীৰৰে দল
আগবঢ়া, বাঢ়াআগ, আগবাঢ়া ।”
ভাৰতে স্বাধীনতা পালেও শোষণ নীতিৰ পৰিবৰ্তন নহ’ল। সেয়ে কবিয়ে জনগণক উদ্দেশ্যি লিখিছে–
জনগণ আজি জাগে
আজি জাগে ভাৰত মাজে
পুৰণিক সংহাৰি
নতুনক চিঁঞৰি
জনতাৰ বিকুল
ঘৰে ঘৰে বাজে।”
গীতিকাৰে আকৌ লিখিছে–
“শক্তিমান, জাগা, জাগা শক্তিমান
বিশ্ব বিজয়ী ন-জোৱান
শিলা ভাঙি পাহাৰ-পবৰ্বত ধবংশি
গঢ়া অলকা নগৰী
কন্দৰ খান্দি বোৱাই তোলাহি
অমৃত ধাৰা নিজৰি।”
গীতিকাৰে উপলব্ধি কৰিছে যে সাম্যবাদৰ হকে ৰুজু কৰা বিপ্লৱত হালুৱা, হজোৱা, বনুৱা আদি সবৰ্বহাৰা জনগণেহে আগবাঢ়ি আহিব লাগিব। সেয়ে সিহঁতক উদ্বুদ্ধ কৰিবলৈ লিখিছে–
আগুৱাই বল, আগুৱাই বল
আগুৱাই বল সমনীয়া
হালুৱাৰ দল, হজুৱাৰ দল
বনুৱাৰ দল অ’ ৰনুৱা।
অহৰহ জ্বলে
হৃদয়ৰ দুখেৰে অগনি
পুৰে দুখীৰ পেটত
লঘোণত ভোকৰে পোৰণি
ছিঙি- ভাঙি শত যুগৰ
শিকলি বান্ধনি
ৰণ দুন্দুভি বজাই যা
যা আগুৱাই, আগুৱা
আগুৱাই বল সমনীয়া।”
কবি বিপ্লৱত বিশ্বাসী আৰু বিপ্লৱ কৰাত সাহসী। সেয়ে লিখিব পাৰিছে–
“তেজৰ বোলেৰে লিখি যাম ইতিহাস
মচি যাম দীন সমাজৰ হীন পৰিহাস।”
কবিয়ে উপলব্ধি কৰিছে যে বিপ্লৱৰ বাবে অপেক্ষা কৰিব নোৱাৰি। এতিয়াই বিপ্লৱৰ সময়, এতিয়াই পৰিবৰ্তনৰ সময়। তেওঁ লিখিছে–
“ৰবৰ সময় নাই
কবৰ সময় নাই
সময় নাই ওভতি চাবৰ
সময় যে এয়া বিপ্লৱৰ।”
কবি অহংকাৰী, শোষণকাৰী, ধনীসকলৰ গৰ্ব খৰ্ব কৰিবলৈ দৃঢ় প্ৰতিজ্ঞ। সেয়ে ধনী, মহাজন আৰু জমিদাৰসকলক হুচিয়াৰ বাণী শুনাই স্পৰ্ধাময় কণ্ঠত গৰ্জি উঠিছে–
“বিপ্লৱ পথৰ যাত্ৰী আমি
সবৰ্বহাৰাৰে মুকুতিকামী
চূৰ্ণ কৰিম, আমি সংগ্ৰামী
দৰ্প ধনীৰ পণ আমাৰ।
হুচিয়াৰ, হুচিয়াৰ।।
ধনী মহাজন, জমিদাৰ
হুচিয়াৰ, হুচিয়াৰ।”
প্ৰেম আৰু বিপ্লৱ সম্পৰ্কীয় গীতি কবিতাবোৰৰ উপৰিও তেওঁ প্ৰকৃতি আৰু জাতীয় সংহতিৰ গীতো ৰচনা কৰিছে। কিন্তু তেওঁৰ বিপ্লৱী গীতি কবিতাসমূহ সবৰ্বহাৰা জনগণৰ ইমানেই আপোন যে এই গীতবোৰেই তেওঁক চিৰ অমৰ কৰি ৰাখিছে আৰু ভৱিষ্যতেও ৰাখিব। ০ ০ ০
বিষ্ণু প্ৰসাদ ৰাভাৰ গীতি কবিতা
বি. দ্র. উক্ত ‘বিষ্ণু প্ৰসাদ ৰাভাৰ গীতি কবিতা — এক বৈশিষ্ট্যমূলক আলোচনা | Vishnu Ravar Geeti Kabita | Lyrics of Vishnu Rava’ ৰচনাটি ৰাব্বি মছৰুৰ ৰচিত ‘অসমীয়া কবি প্রতিভা’ গ্রন্থৰ অন্তর্গত। বিষ্ণু প্ৰসাদ ৰাভাৰ গীতি কবিতা
ৰাব্বি মছৰুৰ ৰচিত কেইখনমান গ্রন্থ:
- অসমীয়া লেখক পৰিচয়
- বিশ্ব ব্যক্তি পৰিচয়
- অসমীয়া ৰচনা শিক্ষা
- অসমীয়া ভাব সম্প্রসাৰণ
- এক গুচ্ছ জীৱনী
- শিশু পদ্য
- অসমীয়া অনুবাদত বিশ্ব চুটি গল্প
- অসমীয়া অনুবাদত বিশ্ব কবিতা
- অসমীয়া অনুবাদত বিদেশী কবিতা
- পৃথিৱীৰ আৰু মোৰ (কাব্য সংকলন)
- সংহতিৰ ভাড়া ঘৰ ( কাব্য সংকলন)
- মোৰ গীত তোমাৰ সুৰ (গীতি কবিতা সংকলন)
- তুমি কেমন প্রেমিক (বাংলা কাব্য সংকলন)
- তোমাকে বলছি (বাংলা কবিতা সংকলন)
- ফণী শৰ্মাৰ নাটক ‘চিৰাজ’-এক সমালোচনা
- হীৰেন ভট্টাচাৰ্যৰ কবিতা -এক বিশ্লেষণাত্মক অধ্যয়ন
- ইছমাইল হোছেইনৰ কবিতা : এক বৈশিষ্ট্যমূলক আলোচনা
- ইছমাইল হোছেইনৰ কবিতা: এক বিশ্লেষণাত্মক অধ্যয়
- অসমীয়া উপন্যাস সমালোচনা
- অসমীয়া চুটি গল্প সমালোচনা
- মৌলানা আবুল কালাম আজাদ (চমু জীবনী)
- অসমীয়া কবি প্রতিভা (সাহিত্য সমালোচনা)
- নির্বাচিত অসমীয়া কবিতা সমালোচনা
- অসমীয়া ব্যাকৰণ ক অংশ
- অসমীয়া ব্যাকৰণ খ অংশ
- নির্বাচিত অসমীয়া কবিতাৰ মূলভাব
- আৰবী সাহিত্যৰ ইতিহাস:প্রাক-ইসলামী যুগ (৫০০-৬২২ খৃ:)
- আৰবী সাহিত্যৰ ইতিহাস:প্রাথমিক ইসলামী যুগ (৬২২-৬৬১)…
Some Important Books for Students:
- Advertisement Writing
- Amplification Writing
- Note Making
- Paragraph Writing
- Notice Writing
- Passage Comprehension
- The Art of Poster Writing
- The Art of Letter Writing
- Report Writing
- Story Writing
- Substance Writing
- School Essays Part-I
- School Essays Part-II
- School English Grammar Part-I
- School English Grammar Part-II..
অতিৰিক্ত অনুসন্ধান:
- সাহিত্য সমালোচনা
- অসমীয়া কবিতাৰ ইতিহাস
- নীলিম কুমাৰ
- অসমীয়া কবিতা
- অজিত বৰুৱা
- নলিনীধৰ ভট্টাচাৰ্য
- চৈয়দ আব্দুল মালিকৰ কবিতা
- জ্যোতি প্ৰসাদ আগৰৱালাৰ কবিতা
- বিষ্ণু প্ৰসাদ ৰাভা
